Κάστρα στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη

Κάστρα στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη

"Στις ελληνικές χώρες, τα κάστρα είναι πιο θεωρητικά και πιο άγρια παρά κείνα που βρίσκονται στη Φραγκιά, μ’ όλο πούναι τα περσότερα μικρά καστέλλια και πύργοι, επειδής οι τόποι σ’ εμάς είναι πετραδεροί και σπανοί, και τα χτίρια έχουνε χτιστεί σκέτα, δίχως πλουμιά.» Φώτης Κόντογλου

Στην Ευρώπη τα κάστρα χρησιμοποιούνταν ως κατοικίες βασιλιάδων ή ευγενών. Ανάμεσα στα 1050 με 1350, ισχυροί άντρες και γυναίκες ξόδευαν τεράστα χρηματικά ποσά για το χτίσιμο και τη διακόσμηση μερικών από τις πιο εντυπωσιακές και υπέροχες κατοικίες που υπήρξαν ποτέ στην Ευρωπη. Οι πύργοι δεν ήταν μονάχα ιδιωτικές κατοικίες, αν και περιείχαν άνετα, απομονωμένα διαμερίσματα για τον πυργοδεσπότη και την οικογένειά του. Επιπλέον, ήταν και στρατιωτικά επιτελεία, προπύργια του τοπικού αφέντη ή ενος ηγέτη κατακτητικού στρατού που μπορούσε έτσι να τους χρησιμοποιήσει ως σταθερη βάση για την επέκτασή του στις γυρω περιοχές.

Τα κάστρα από το 13^ο αιώνα γίνονται πέτρινα. Οι τοποθεσίες τους επιλέγονταν έτσι ώστε να είναι δυσπρόσιτα, οπότε και απόρθητα. Όταν τα κάστρα δεν εξυπηρετούσαν κατακτητικούς σκοπούς, αποτελούσαν την έδρα της ισχυρης οικογένειας μιας περιοχής και ήταν συνήθως το κέντρο ενός μεγάλου αγροκτήματος.  Τέτοια κάστρα συναντάμε και σε πεδινές περιοχές, όπως η Γαλλία. Αντίθετα,  στις κατακτημένες περιοχές επιλέγονταν τοποθεσίες όπου τα κάστρα μπορούσαν να έχουν θέση για επιτήρηση όσο το δυνατον μεγαλύτερης περιοχής και να είναι παράλληλα δυσπρόσιτα. Τέτοιες τοποποθεσίες ήταν κορυφές λόφων και τετοια καστρα συνανταμε στην Ελλάδα όπου και ο σκοπός ήταν η διατήρηση των κτήσεων και η άμυνα και παράλληλα προσφερόταν το ανάγλυφο.

Εντούτοις, όλα τα καστρα είχαν κοινά στοιχεία δομής: Διεθεταν πύργους επιτήρησης, που ήταν πολύ γερής κατασκευης, με χοντρά πέτρινα τείχη και στην κορυφή τους υπήρχαν πολεμίστρες. Στέγαζαν την οικογενεια του άρχοντα, καθώς και το υπηρετικό προσωπικό και τους στρατιώτες. Η είσοδος κλεινόταν από μια κινητή γέφυρα, εφόσον υπήρχε τάφρος, και μια καγκελόπορτα.

Τυπική δομή κάστρου

Ένας βασιλιάς, μια βασίλισσα ή ένας πολύ ισχυρός ευγενής μπορούσε να έχει στην κατοχή του αρκετούς πύργους. Όμως μέσα στους πύργους δε ζούσαν μόνο οι αφέντες και οι κυρίες. Στρατιωτικό απόσπασμα ήταν δυνατόν να «σταθμεύει» εκεί για χρόνια, με καθήκοντα επιτήρησης. Ακόμα, μάγειροι, ιπποκόμοι, κηπουροί, οικιακοί βοηθοί, αγρότες και εργάτες ζούσαν μόνιμα στους πύργους, στον εξωτερικο περίβολο ή σε ένα κοντινό χωριο, φροντίζοντας το αγρόκτημα του πύργου και τα φεουδαρχικά κτήματα του άρχοντα. Στις περιπτώσεις που το κάστρο δεχόταν εχθρική επίθεση και πολιορκία, οι άνθρωποι εγκατελειπαν τα σπίτια τους και ενώνονταν με τους υπόλοιπους κατοίκους του πύργου, οπότε όλοι μαζί εβρισκαν καταφύγιο στα δυνατά τείχη του πύργου.

Κάστρο στο Βέλγιο

Κάστρο στην Ιταλία

Κάστρο στην Ελλάδα ( Καρύταινα)

Κάστρο στη Γαλλία